Op slechts 10 kilometer van Loja, in de provincie Granada, ligt het gebied van Fuentes de Cesna, een klein dorpje vlakbij de overblijfselen van het middeleeuwse fort dat bekend staat als het Castillo de Cesna. Bovenop een ruige heuvel biedt dit kasteel een uniek uitzicht over het Iznájar-stuwmeer en getuigt het van eeuwenlange, complexe geschiedenis.

Oorsprong en Vroege Inwoners

Volgens historici zoals Antonio Arjona Castro zou het Castillo de Cesna mogelijk zijn oorsprong hebben in de Visigotische periode. Het fort was naar verluidt eigendom van Graaf Artobás, een vooraanstaande Visigotische edelman die zich bond aan de binnenvallende Arabische legers. Na hun aankomst in Spanje zou Abderramán I, die later de eerste emir van al-Ándalus werd, hier onderdak hebben gevonden nadat hij in 756 aankwam op de kust van Almuñécar.

De christelijke Mozarabische bevolking die rondom Cesna woonde, accepteerde aanvankelijk de nieuwe islamitische heersers. Er ontstond echter spanningen toen zij verzet boden tegen de zware belastingen die door de Cordobaanse heersers werden opgelegd. In de 9e eeuw verenigden deze bewoners zich onder Omar ibn Hafsún, een leider van Mozarabische afkomst die zich tot het christendom bekeerde en een opstand leidde tegen de Umayyaden. Deze strijd tussen de volgelingen van Ibn Hafsún en de Umayyaden duurde bijna vijftig jaar, waarbij het Castillo de Cesna vele aanvallen doorstond tot het uiteindelijk in 894 viel aan Abderramán III, die de opstand beëindigde door de verdedigers uit te hongeren.

Strategisch Belang Onder Islamitisch Bewind

Na de nederlaag van Ibn Hafsún plaatsten de Umayyaden Syrische huurlingen in het fort, als beloning voor hun loyaliteit tijdens de Mozarabische opstand. Vanuit deze basis speelde het Castillo de Cesna een cruciale rol in het controleren van bewegingen tussen Córdoba en Granada. Kleine landbouwgemeenschappen, of alquerías, groeiden rond het kasteel en vormden het begin van dorpen zoals La Viña, Fuentes de Cesna en Algarinejo.

Gedurende meer dan drie eeuwen bleef het leven in Cesna rustig onder islamitisch bewind. Tijdens de Nasridische periode in de 14e eeuw werden veel kastelen, waaronder Cesna, versterkt om de grenzen van het Emiraat van Granada te beschermen tegen de oprukkende Castiliaanse troepen. De kastelen van Zagra en Cesna, met hun omringende wachttorens, werden essentieel voor de verdediging.

Gevechten en Definitieve Verovering door Castiliaanse Troepen

In 1362 werd het Castillo de Cesna kort veroverd door de Castiliaanse troepen onder koning Pedro I. De overwinning was echter van korte duur, aangezien het kasteel snel terug in islamitische handen viel. In 1435 leidde Diego Fernández de Córdoba een laatste aanval, wat resulteerde in de permanente val van het kasteel aan de Castiliaanse troepen en het einde van de islamitische overheersing in de regio. Tegen die tijd was het gebied rondom het kasteel grotendeels verlaten, waarschijnlijk als gevolg van schade door eerdere gevechten.

De Structuur en Overblijfselen van het Fort

Het Castillo de Cesna besloeg het gehele bovenste platform van een rotsachtige uitloper met uitzicht op het Iznájar-stuwmeer. Hoewel een groot deel van de structuur door de eeuwen heen is vervallen, zijn overblijfselen van de oorspronkelijke opzet nog steeds zichtbaar. Het kasteel had een vrijwel vierkante plattegrond van 50 bij 55 meter en vier hoektorens, elk gebouwd met traditionele tapial-technieken (gestampte aarde). Van de vier torens staan er nog drie gedeeltelijk overeind; de zuidoostelijke toren is tot puin gereduceerd, terwijl de noordoostelijke en zuidwestelijke torens in iets betere staat verkeren.

Delen van de kasteelmuren, met name aan de west- en zuidzijde, staan nog steeds. Gemaakt van een combinatie van ruw metselwerk en lokale stenen, geven deze muren een indruk van de oorspronkelijke structuur van het fort, dat ooit essentieel was voor de bewaking van deze strategische locatie.

Vandaag de dag is het Castillo de Cesna een getuige van de diverse culturele en historische invloeden die Andalusië hebben gevormd, en biedt het een fysieke herinnering aan het verleden van de regio met zijn blijvende muren en torens.

(c) foto en bron: rinconesdegranada.com